Ֆիզիկա

1) Ո՞րն է բնական ճառագայթաակտիվության էությունը

Բնական ճառագայթաակտիվությամբ օժտված են այն տարրերը, որոնք կարողանում են ինքնակամ ճառագայթահարվել։

Ինչպե՞ս է հայտնագործվել բնական ճառագայթաակտիվության երևույթը
Մի անգամ ամպամած եղանակի պատճառով, Անրի Բեքերելը ուրանի աղի նմուշները, առանց արևի լույսով ճառագայթահարելու, պահեց մութ դարակում։ Մի քանի օր անց դարակում դրված լուսազգայուն թիթեղի վրա  տեսավ ուրանի աղի նույն սևացումները։ Այս ամենից էլ եզրակացրեց, որ ուրանն օժտված է ինքնակամ ճառագայթահարվելու։

Ի՞նչն է բնութագրական  ճառագայթաակտիվության երևույթի համար
Երբ տեղի է ունենում ճառագայթաակտիվության երևույթ, այն ժամանակ անջատվում է էներգիա և մեծ կարգաթիվ ունեցող միջուկները փոխակերպվում են ավելի փոքր կարգաթիվ ունեցող միջուկների։

Ո՞ր տարրերն են օժտված բնական ճառագայթաակտիվությամբ
Բնական ճառագայթաակտիվությամբ օժտված են՝ ուրան, թորիում, պոլոնիում և ռադիում տարերը։

Ի՞նչ է ալֆա մասնիկը , թվարկել նրա բնութագրերը
Քիչ շեղված փունջը կոչվում է α-ճառագայթում՝ 0,5մմ ալյումինի շերտն ամբողջությամբ կլանում է α-ճառագայթումը։

Ի՞նչ է բետտա մասնիկը , թվարկել նրա բնութագրերը
Մյուս չշեղված փունջը կոչվում է β-ճառագայթում՝ 0,5մմ ալյումինի շերտով β-ճառագայթն անցնում է արարգել, 1մմ հաստությամբ կապարի կամ 5մմ հաստությամբ ալյումինի շերտերը β-ճառագայթումն ամբողջությամբ կլանում է։

Ի՞նչ է գամմա մասնիկը թվարկել նրա բնութագրերը
Չշեղված փունջը կոչվում է γ-ճառագայթում՝ 0,5մմ ալյումինի շերտով γ-ճառագայթն անցնում է արարգել, 1մմ հաստությամբ կապարի կամ 5մմ հաստությամբ ալյումինի շերտերը γ-ճառագայթը անցնում է առանց նկատելի թուլությամբ, իսկ 5սմ հաստությամբ կապարի շերտով γ-ճառագայթը չի անցնում։

Ինչո՞վ է պայմանավորված ճառացայթաակտիվության ազդեցությունը օրգանիզմի վրա
Ճառագայթաակտիվությունը խթնաում է օրգանիզմում բջիջների գործունեության վատթարացմանը և խախտմանը։

Ի՞նչ է ճառագայթման կլանված բաժնեչափը և ինչ միավորով է չափվում այն
Ճառագայթման կլանված էներգիայի հարաբերությունը ճառագայթահարված նյութի զանգվածին, կոչվում է ճառագայթման կլանված բաժնեչափ։ Այն չափում են գրեյներով (Գր)։

Ի՞նչ է ճառագայթման բնական ֆոնը
Ճառագայթման բնական ֆոնը տիեզերքի ճառագայթներն են և շրջապատող միջավայրի ճառագայթաակտիվությունը։

Ճառագայթման ո՞ր բաժնեչափն է մահացու մարդու համար
Մարդու համար մահացու է 3÷5 Գր ճառագայթման բաժնեչափը։

Մարդու ո՞ր օրգան-համակարգերն են հատկապես խոցելի ճառագայթահարման նկատմամբ
Հատկապես խոցելի են ճառագայթահարման նկատմամաբ մարդու կարմիր ողնուղեղը և արյունաստեղծ համակարգը։

Ի՞նչ օգտակար ազդեցություն ունի փոքր բաժնեչափով ճառագայթահարումը
Քաղցկեղի բուժման ընթացքում օգտագործում են γ-ճառագայթը, քանի որ արագ բազմացող բջիջներն ավելի զգայուն են, քան սովորական բջիջները։

Ինչպիսի՞ն են ատոմների և միջուկների բնութագրական չափերը

Ֆիզիկա Ինքնաստուգում

1.Ինչ է ոսպնյակը: Ոսպնյակների ինչ տեսակներ գիտեք:

Ոսպնյակը դա թափանցիկ ապակե մարմին է որը երկու կողմից սահմանափակված է գնդային մակերևութով։

2. Որ ուղիղն են անվանում ոսպնյակի գլխավոր օպտիկական առանցք:

Օպտիկական առանցքը դա այն առանցքն է որը ոսպնյակի գնդային մակեևութները միացնում է ուղղին։

3. Որ ոսպնյակներն են կոչվում ուռուցիկ. և որ ոսպնյակները՝ գոգավոր:ֆ

Այն ոսպնյակները որոնց միջին մասը ավելի հաստ է քան եզրը կոչվում են ուռուցիկ ոսպնյակներ։

4. Ինչ է բարկ ոսպնյակը: Որ կետն են անվանում ոսպնյակի օպտիկական կենտրոն: Ինչ հատկությամբ է այն օժտված:

Ոսպնյակը անվանում են բարակ ,եթե նրա հաստությունը շատ փոքր է մակերևույթների շառավիղներից։ Բարակ ոսպնյակի և գլխավոր օպտիկական առանցքի հատման O կետը կոչվում է ոսպնյակի օպտիկական կենտրոն։

5. Ինչով են իրարից տարբերվում հավաքող և ցրող ոսպնյակները:

Երբ ոսպնյակի անցած ճառագայթները հավաքվում են մի կետում կոչվում են հավաքող ոսպնյակներ ։ Իսկ երբ ոսպնյակի անցած ճառագայթները ցրվում են տարբեր տեղեր դրանք կոչվում են ցրող ոսպնյակներ։

6. Որ կետն է կոչվում հավաքող ոսպնյակի կիզակետ: Իսկ ցրող ոսպնյակի կեղծ կիզակետ?

Հավաքող ոսպնյակների կիզակետը դա այդ ճառագայթների միացման կետն է։

Իսկ քանի որ ցրող որսպնյակները չունեն կիզակետ այսինք միացման կետ , այդ փատճառով նրանց կիզակետը կեղծ է։

7. Ինչ է ոսպնյակի կիզակետային հեռավորությունը: Ինչով են տարբերվում հավաքող և ցրող ոսպնյակների կիզակետային հեռավորությունները:

Ոսպնյակի կիզակետային հեռավորությունը դա նրա օպտիկական կենտրոնից մինչև գլխավոր կիզակետ ընկած հեռավորությունն է։ Իսկ տարբերությունը կայանում է նրանում որ հվաքող ոսպնյակների կիզակետային հեռավորությունը գտնվում է դիմացը իսկ ցրողներինը հետևում։

8. Որ մեծությունն է կոչվում ոսպնյակի օպտիկական ուժ: Ինչ միավորով է այնարտահայտվում, և ինչպես է արտահայտվում այդ միավորը:

Օպտիկական ուժը դա այն ուժն է որի մեծությունը որոշելով ոսպնյակի բեկման ուժը։ Օպտիկական ուժ- D.

9. Առարկայի բարձրությունը 70 սմ է, իսկ նրա պատկերի բարձրությունը 52 սմ:

Որքա՞ն է ոսպնյակի գծային խոշորացումը:

10.Որքա՞ն է 0.8 մետր բարձրությամբ առարկայի պատկերի բարձրությունը, եթե ոսպնյակի գծային խոշորացումը 2.5 է: Պատասխանը գրել տասնորդականի ճշտությամբ:

Ֆիզիկա 18. 03. 2024թ

1.Որոշեք ցրող ոսպնյակի օպտիկական ուժը, եթե նրա կեղծ կիզակետը գտնվում է ոսպնյակից 200 սմ հեռավորության վրա:

Picture42.png
D=1/F

1/200=1/2=0,5

2. Ոսպնյակի օպտիկական ուժը 2 դպտր է: Ինչպիսի՞ ոսպնյակ է այն՝ հավաքող, թե՞ ցրող: Որքա՞ն է նրա կիզակետային հեռավորությունը:

Պատ.՝ հավաքող

Կիզակետային հեռավորությունը= F=1×D=2

3.Ինչպիսի՞ն է ապակե երկգոգավոր ոսպնյակը:

ցրող

իրական

կեղծ

հավաքող

4.Ինչպե՞ս է կոչվում այն կետը, որում ոսպնյակում բեկվելուց հետո հավաքվում են հավաքող ոսպնյակի գլխավոր օպտիկական առանցքին զուգահեռ ճառագայթները:

Պատ.՝ Գլխավոր կիզակետ

5. Առարկայի բարձրությունը 70 սմ է, իսկ նրա պատկերի բարձրությունը 52 սմ:
   Որքա՞ն է ոսպնյակի գծային խոշորացումը:

Г=H/h=70/52=1,3

6.Որքա՞ն է 0.8 մետր բարձրությամբ առարկայի պատկերի բարձրությունը, եթե ոսպնյակի գծային խոշորացումը 2.5 է: Պատասխանը գրել տասնորդականի ճշտությամբ:

3-20130814-114443.jpg
H=Гh=0,82,5=2

Ֆիզիկա

1․ Ընկնող և անրադարձած ճառագայթների միջև կազմած անկյունը 144 աստիճան է։ Որքա՞ն է ընկնող ճառագայթի և հայելու միջև կազմած անկյունը։

a+y=144

144/2=72

(a=y)=72

90-72=18ф

2. Ընկնող լուսային ճառագայթը անդրադարձնող մակերևույթի հետ կազմում է 60աստիճան անկյուն։ Ինչի՞ է հավասար ընկնող և անդրադարձող ճառագայթների միջև կազմած անկյունը։

90=ф=a

90=60ф=30a

a=y

30a+30y=60

3. Տղան կանգնած է հայելու դիմաց, նրանից 0.8մ հեռավորության վրա։ Որքա՞ն է տղայի և իր պատկերի միջև հեռավորությունը։

0.8մ*2=1.6մ

1.6մ

Ֆիզիկա 10.03. 2024թ

13.2.1. Արևոտ օրը 2,5մ բարձրություն ունեցող եղևնին զգում է 0,75մ երկարությամբ ստվեր, իսկ կեչին՝ 6մ։ Ինչի՞ է հավասար կեչու բարձրությունը։

2,5/0,75=3.33

6*3,33

13.2.5 Արևի ճառագայթներով լուսավորված շենքի ստվերը 30մ է։ Շենքի բակում աճող խնձորենու բարձրությունը 2,5մ է, նրա ստվերի երկարությունը՝ 4մ։ Որոշե՛ք շենքի բարձրությունը։

4,25=1,6

30/1.6=18/75

14.1.9 Ընկած և անդրադարձած ճառագայթների միջև կազմած անկյունը 70 աստիճան է։ Որքա՞ն է անկման անկյունը։

70/2=35 աստիճան

14.1.8 Ճառագայթի անկման անկյունը 25 աստիճան է։ Որքա՞ն է ընկնող անդրադարձող ճառագայների կազմած անկյունը։

25*2=50

14.1.18. Տղան կանգնած է հայելուց 0,5 մ հեռավորության վրա։ Որքա՞ն է տղայի և իր պատկերի միջև  հեռավորությունը։

0,5*2=1

 14.1.23. Ի՞նչ արագությամբ է մարմինը հեռանում հայելուց , եթե նրա պատկերը իրենից հեռանում է 60 սմ/վ արագությամբ։

60/2=30

14.2.13. Հարթ հայելին սեղանի մակերևույթի հետ կազմում է 135աստիճան անկյուն։ Գնդիկը սեղանի մակերևույթով, հայելու եզրին ուղղահայաց, գլորվում է դեպի հայելին 2 մ/վ արագությամբ։ Ի՞նչ ուղղությամբ և արագությամբ կշարժվի գնդիկի պատկերը։

2մ/վ

Ֆիզիկա 06. 03. 2024թ․

13.2.1. Արևոտ օրը 2,5մ բարձրություն ունեցող եղևնին զգում է 0,75մ երկարությամբ ստվեր, իսկ կեչին՝ 6մ։ Ինչի՞ է հավասար կեչու բարձրությունը։

2,5/0,75=3.33

6*3,33

13.2.5 Արևի ճառագայթներով լուսավորված շենքի ստվերը 30մ է։ Շենքի բակում աճող խնձորենու բարձրությունը 2,5մ է, նրա ստվերի երկարությունը՝ 4մ։ Որոշե՛ք շենքի բարձրությունը։

4,25=1,6

30/1.6=18/75

14.1.9 Ընկած և անդրադարձած ճառագայթների միջև կազմած անկյունը 70 աստիճան է։ Որքա՞ն է անկման անկյունը։

70/2=35 աստիճան

14.1.8 Ճառագայթի անկման անկյունը 25 աստիճան է։ Որքա՞ն է ընկնող անդրադարձող ճառագայների կազմած անկյունը։

25*2=50

14.1.18. Տղան կանգնած է հայելուց 0,5 մ հեռավորության վրա։ Որքա՞ն է տղայի և իր պատկերի միջև  հեռավորությունը։

0,5*2=1

 14.1.23. Ի՞նչ արագությամբ է մարմինը հեռանում հայելուց , եթե նրա պատկերը իրենից հեռանում է 60 սմ/վ արագությամբ։

60/2=30

14.2.13. Հարթ հայելին սեղանի մակերևույթի հետ կազմում է 135աստիճան անկյուն։ Գնդիկը սեղանի մակերևույթով, հայելու եզրին ուղղահայաց, գլորվում է դեպի հայելին 2 մ/վ արագությամբ։ Ի՞նչ ուղղությամբ և արագությամբ կշարժվի գնդիկի պատկերը։

2մ/վ

Լույս․ Լույսի տարածումը համասեռ միջավայրում

1․ Ի՞նչ է լույսը
Լույսը կազմված է փոքրիկ մասնիկների ՝ կորպուսկուլներից, որոնք լուսատու մարմինը առաքում է բոլոր ուղղություններով՝ ուղիղների կամ ճառագայթների երկայնքով։ Եթե այդ ճառագայթներն ընկնում են մեր աչքի մեջ, ապա տեսնում ենք լուսատու առարկան։

2․ Ի՞նչ է լույսը ըստ Նյուտոնի

Ըստ Նյուտոնի՝ լույսի աղբյուրի առաքած մասնիկները տարածվում են բոլոր ուղղություններով։

3․ Ի՞նչ է լույսը ըստ Հյուգենսի
Ըստ Հյուգենսի՝ լույսի աղբյուրն առաքում է առաձգական ալիքներ։

4․ Ի՞նչն են անվանում լույսի աղբյուր
Մեզ շրջապատող աշխարհում լույսի աղբյուրները չափազանց շատ են և բազմաբնույթ։ Այդուհանդերձ, դրանք կամ բնական աղբյուրներ են, կամ արհեստական։ Լույսի բնական աղբյուրներն են Արեգակը, աստղերը, կայծակը և այլն։ Իսկ արհեստական աղբյուրներն են, օրինակ, ջերմային աղբյուրները և ոչ ջերմային աղբյուրները։

5․ Ի՞նչն են անվանում լույսի կետային աղբյուր

Եթե լուսատու մարմնի, չափերը շատ փոքր են մինչև էկրան հեռավորությունից, ապա այդպիսի լուսատու մարմինն անվանում են լույսի կետային աղբյուր։

Հաշտվետվություն։ Ֆիզիկա

Կատարած աշխատանքներ

Ֆիզիկա 09. 09. 2023թ․

Էլեկտրական շղթաների հաշվարկը: ՀԱՂՈՐԴԻՉՆԵՐԻ ՀԱՋՈՐԴԱԿԱՆ ԵՒ ԶՈՒԳԱՀԵՌ ՄԻԱՑՈՒՄ

Ֆիզիկա 11. 12. 2023թ․

Էլեկտրական հոսանք։ Հոսանքի ազդեցությունները

Մարմինների էլեկտրականացումը, էլեկտրական լիցք: Էլեկտրացույց: Էլեկտրական լիցքի բաժանելիությունը

Ատոմների կառուցվածքը: Էլեկտրականացման բացատրությունը: Լիցքի պահպանման օրենքը։Էլեկտրական հաղորդիչներ և անհաղորդիչներ: Էլեկտրական դաշտ։

Էլեկտրոլիտներ և  ոչ էլեկտրոլիտներ: Էլեկտրոլիզ

Հոսանքի ուժ: Ամպերաչափ

Խնդիրներ

Խնդիրներ

u-լարում
q-աշխատանք
A-լիցք

u-220 Վ
q-15 Կլ
A-?

220*15=3300 Ջ

u-12 Վ
q-5 Կլ
A-?

12*5=60 Ջ

u-12 Վ
q-4 Կլ
A-?

12*4=48 Ջ

q₁=q₂
A₁=400 Ջ
A₂=1000 Ջ
u₁=A₁/q₁
u₂=A₂/q₂
u₂/u₁=A₂/q₂/A₁/q₁
u₂/u₁=A₂/A₁
u₂/u₁=1000 Ջ/400 Ջ=2,5
u₂=2,5-u₁Խնդիրներ

Հոսանքի ուժ: Ամպերաչափ

Էլեկտրական հոսանքի ազդեցությունները կարող են լինել թույլ կամ ուժեղ, ունենալ իրենց քանակական բնութագիրը:

Էլեկտրական հոսանքը քանակապես բնութագրող ֆիզիկական մեծությունը կոչվում է հոսանքի ուժ:Հոսանքի ուժը ցույց է տալիս հողորդիչի լայնական հատույթով մեկ վայրկյանի ընթացքում անցնող լիցքի քանակը:Եթե կամայական հավասար ժամանակներում հաղորդչի լայնական հատույթով անցնում են լիցքի նույն քանակը, ապա ադպիսի հոսանքն անվանում են հաստատուն հոսանք:Հաստատուն հոսանքի ուժը նշանակում են I  տառով:Հաստատուն հոսանքի ուժը դրական սկալյար մեծություն է, որը հավասար է հաղորդչի լայնական հատույթով հոսանքի ուղղությամբ t ժամանակում անցած q լիցքի հարաբերությանը այդ ժամանակին:I=q/t (1)

Միավորների միջազգային համակարգում հոսանքի ուժի միավորը կոչվում է ամպեր(Ա), ի պատիվ ֆրանսիացի ֆիզիկոս Անդրե Ամպերի (1775-1836թ.): 

Ամպերի սահմանման հիմքում ընկած է հոսանքի մագնիսական ազդեցությունը: 1Ա-ին զուգահեռ հաճախ գործածվում են 1մԱ =10−3Ա և 1մկԱ =10−6Ա  միավորները:Հոսանքի ուժի միջոցով, եթե այն հայտնի է, կարելի է որոշել t ժամանակում հաղորդիչով անցնող լիցքի մեծությունը.q=I⋅t (2)(2) բանաձևը թույլ է տալիս սահմանել էլեկտրական լիցքի միավորը՝ կուլոնը (Կլ).  1Կլ=1Ա⋅1վ=1ԱվՄեկ կուլոնն այն լիցքն է, որն անցնում է հաղորդչի լայնական հատույթով 1 վայրկյանում, երբ հոսանքի ուժը հաղորդչում  1Ա է: 

Հոսանքի ուժը չափում են հատուկ սարքի՝ ամպերաչափի կամ միլիամպերաչափի միջոցով: 

Ամպերաչափի պայմանական նշանն է`

Ամպերաչափն այնպես է կառուցված, որ շղթային միացնելիս, հոսանքի ուժը շղթայում գրեթե չի փոխվում: Ամպերաչափը էլեկտրական շղթային միացնելու ժամանակ անհրաժեշտ է պահպանել հետևյալ կանոնները.

Ամպերաչափը միացնում են հաջորդաբար էլեկտրական շղթայի այն բաղադրիչին, որի հոսանքի ուժը պետք է չափեն:Ընդ որում, ոչ մի նշանակություն չունի ամպերաչափը միացվել է հետազոտվող սպառիչի աջ, թե ձախ կողմում: Հետևաբար, հոսանքի ուժը շղթայի հաջորդաբար միացված տեղամասում նույնն է:Ամպերաչափի «+» սեղմակը անհրաժեշտ է միացնել այն հաղորդալարի հետ, որը գալիս է հոսանքի աղբյուրի դրական բևեռից, իսկ «−» նշանով սեղմակը՝ այն հաղորդալարի հետ, որը գալիս է բացասական բևեռից:

Թեմատիկ հարցեր և խնդիրներ

1․Ինչու՞ է անհրաժեշտ սահմանել հոսանքի քանակական բնութագիրը։

2․ Ինչո՞վ է տարբերվում ազատ լիցքակիրների ուղղորդված շարժումը քաոսային շարժումից։

3․ Ո՞ր հոսանքն են անվանում հաստատուն։

4․ Սահմանել հաստատաուն հոսանքի ուժը։ Ի՞նչ է ցույց տալիս հոսանքի ուժը, և ո՞րն է նրա միավորը։

5․ Ինչպե՞ս է սահմանվում լիցքի միավորը՝ կուլոնը։

6․ Ո՞ր սարքն են անվանում ամպերաչափ։ Ո՞ր երևույթի վրա է հիմնված նրա աշխատանքը։

7․Որքա՞ն է նկարում պատկերված ամպերաչափի սանդղակի բաժանման արժեքը :

8․Հաշվեք կայծակի տևողությունը, եթե 30000Ա հոսանքի ուժի դեպքում կայծակի խողովակի ընդլայնական հատույթով անցնում է 60 Կլ լիցք:9․Որոշեք ջեռուցման սալիկում հոսանքի ուժը, եթե 5 րոպեում նրանով անցել է 1000 Կլ լիցք:

10․ Էլեկտրական սրճեփ շղթայում հոսանքի ուժը 1.4 Ա է:

Որքա՞ն լիցք կանցնի նրա ջեռուցիչ  տարրով 10 րոպեում: